(On)rijpe druiven
'Als de ouders onrijpe druiven eten, krijgen de kinderen stompe tanden’ is een mooi Joods spreekwoord dat niet zo makkelijk in één regel is uit te leggen ...
(On)rijpe druiven
Zondagmorgen 1 oktober, Israëlzondag, Sint-Catharijnekerk, ds. Eibert Kok
Lezing Matteüs 21: 23-32 & Matteüs 5: 17-26
‘Waarom gebruiken jullie in Israël toch het spreekwoord: 'Als de ouders onrijpe druiven eten, krijgen de kinderen stompe tanden'? Daarmee begon de eerste lezing. Met direct daarbij de opmerking dat het eens áfgelopen moet zijn met dat spreekwoord.
Blijkbaar werd dat spreekwoord in de tijd van de profeet Ezechiël gebruikt, en het betekent zoveel als: dat wat ouders fout doen, wat de volwassenen, de oudere generatie fout doet, heeft negatieve effecten op de volgende generatie.
Dat is een gedachte die we vaker in de Bijbel tegenkomen, bijvoorbeeld in de Tien geboden.
‘… die de ongerechtigheid der vaderen bezoek aan de kinderen’ stond er dan in de oude vertaling. En het gebéurt natuurlijk ook. Als jouw ouders NSB-lid waren, dan moest je dat asl kind ook bezuren.
Het is een belangrijke reden waarom een organisatie als Extinction Revellion nu dagelijks in Den Haag dat laatste stukje van de A12 blokkeert. Wij kunnen zo niet doorgaan met onze ongerechtigheden, met zo’n groot verbruik van fossiele brandstoffen, want onze kinderen zullen de negatieve gevolgen daarvan nog veel harder ondervinden. We kunnen de rekening niet bij hen leggen. We moeten onze verantwoordelijkheid nemen, nú.
Wat de ene generatie doet, heeft effect op de volgende.
Dat geldt breder: wat de oudere generatie góed doet, werkt ook door in de volgende generatie.
En als jouw ouders voorrechten hebben – rijk, goed opgeleid, wit – dan heb je een veel betere uitgangspositie en veel meer kansen, dan wanneer jouw ouders arm, niet zo opgeleid, zwart zijn.
En toch klinkt hier: dat spreekwoord moet je niet meer gebruiken. Waarom niet?
Nou, omdat sommige mensen het als een makkelijke uitvlucht gebruiken. Op verschillende manieren.
Ik zit in een ellendige positie, en daar kan ik niks aan veranderen. Dat komt door de oudere generatie. Die hebben het fout gedaan.
Dat is een houding die Ezechiël tegenkomt. Het is in de tijd van de ballingschap. Fatalisme. Dit is ons overkomen. De fouten van onze ouders hebben ons meegesleurd in de narigheid.
Net zo goed geldt dit voor mensen met allerlei voorrechten.
Omdat mijn vader jurist is en mijn moeder ceo bij een groot bedrijf, kan ik alles krijgen wat mijn hartje begeert. Wie maakt mij wat? Daar heb ik gewoon recht op. Misschien kennen we wel van die figuren die vanuit de hoogte neerkijken op het gewone volk.
‘Als de ouders onrijpe druiven eten, krijgen de kinderen stompe tanden.’ Stop daar nou eens mee. Verschuil je niet achter die vanzelfsprekendheden. Ieder heeft een eígen verantwoordelijkheid.
Lees hier de hele overdenking ...